Rusa på livet

Aldri før har eg vore så bevisst på å gjere ting som er positive for meg, som eg er no. Ting eg har lyst til. Ting som gir livskvalitet. Og livskvalitet er i stor grad forbunde med naturopplevelsar og aktivitet for min del. I vår tok eg turleiarkurs i DNT. Det vart ei givande helg i lag med både vaksne og unge. Vidare utfordra eg meg sjøl litt ved å ta klatrekurs, og sidan har det gått slag i slag med fjellturar både i Jotunheimen, Sunnmørsalpane, på Skåla, og no også i Rondane.

Det eg vil dele denne gangen, er opplevelsen i Rondane. Ein opplevelse som begynner allereie på turen over Sognefjellet og gjennom Bøverdalen, med eit fargesprakande landskap eg trur eg aldri har sett maken til. Langs Sognefjorden blir høstfargane aldri så skarpe. Det tek meg lang tid å køyre ned dalen, for eg må jo stadig stoppe for å fotografere! Rundt kvar sving er det eit nytt motiv, og eg må til slutt berre innsjå at eg kan ikkje stoppe alle stader, sjøl om det er hardt for ein hobbyfotograf å køyre forbi.

Vakre Bøverdalen

Eg møter turfølget mitt på Otta. Vi parkerer bilen min på Spranget, og køyrer i lag vidare ned til Kvamsfjellet. Turen startar ved Kvamsnysætrin. Her er det ikkje mykje lauvskog, men like fullt er naturen som ein palett i nydelige, varme tonar! Dvergbjørka vekslar mellom oransje, brunt og rødt, og står side om side med krypeiner i ein frisk grønfarge. Her og der lyser ei tue med skarp raud rypebærlyng, mens lappvieren er i ferd med å skifte frå grågrøn til lysegul drakt. Og mellom alle desse nyansane er bakken dekka av reinlav. Den lyse, gråkvite fargen framhevar alt det andre i rødt, gult og grønt. Av og til går eg ut av stien for å rusle på lavet. «Det er jo nesten som å gå på ei skumgummimadrass», seier eg, og kjenner ei nesten barnsleg glede av å gå på det mjuke, behagelege underlaget. Bak oss ligg Furusjøen, og framfor oss ligg fjellmassivet. Sola får så vidt sleppe til, og eit gyllent drag legg seg på nokre av toppane ei kort stund. Eg blir heilt rusa av alt det vakre rundt meg. Så rusa at eg ikkje lenger kjenner dei 10 kiloa eg ber på ryggen.

Det er begynt å mørkne når vi kjem fram til Eldåbu etter ei mil til fots. På rekkverket utanfor sit det to trivelige karar og drikk vin. Dei presenter seg som Bjørn Harald og Mathias, og virkar glade for selskap. Dei kan fortelle at det er tomt for ved i hytta, og at dei faktisk har putta litt av hoggestabben i ovnen, så før det mørknar heilt må også vi ta vår tørn med å finne litt å fyre med. Bak utedoen ligg det våte kledningsbord under ei trillebår. Det må duge. Det blir som i Farmen med «kampen for tilværelsen». Mat har vi, så den treng vi ikkje kjempe for, men varme må vi faktisk også ha! Med sag og øks får vi ordna finkløyvd ved som brenn godt. Så hentar eg ei bøtte vatn i elva, og brått er mørket over oss. Stearinlysa blir tende mens vi lagar oss litt mat, og våte plagg og sko blir tørka ved ovnen. Så blir det nokre spørsmål frå «Bezzerwizzer» mens eg strikkar i skinet frå stearinlysa. Utrulig koselig!

Neste morgon er dei vakre fargane endra til nyansar i svart, kvitt og grått. Mest kvitt. Det snøar tett, og vi begynner å tenke på om det kan bli problem med å finne stien… Mathias legg ikkje skjul på at han er glad for at vi skal same veien som dei. Ganske frivillig tek dei på seg å koste golvet og ordne opp i hytta, slik at vi kan gå i førevegen og lage spor J

Då vi våkna på Eldåbu var høsfargane brått endra til nyansar i svart/kvitt.

Det går greit det første stykket. Det er ikkje så mange cm snø som har lagt seg. Men det blir fort verre. Det blir til dels vanskeleg sikt, og T-steinane er nedsnøa, så vi må koste snø av det vi trur kan vere merkesteinar for å sjekke at vi faktisk er på rett vei. Etter halvannan time er vi inne på tanken om å snu… Det er 15 km mellom Eldåbu og Bjørnhollia, og held det fram slik som dette, så er det i tøffaste laget. Men vi kjem på at det var jo ikkje ved der vi kom i frå, så det er jo ikkje noko godt alternativ å snu heller. Så vi held fram med å koste snø av steinane på leiting etter T’ar, og håpar Bjørn Harald og Mathias er takknemlige for jobben vi gjer. Snøen er våt og tung, og blir stadig djupare. Halvvegs møter vi fire rypejegrar som fortel oss at i steinbua borte ved vatnet er det ope. Dei kjem derifrå, og det har nyleg vore fyr i ovnen, så der kan vi gå inn om vi vil. Det blir i alle fall vi takknemlige for! Mens vi snakkar med jegrane høyrer vi stemmer bak oss. Gutta boys har tatt oss igjen! Ikkje rart kanskje. Dei har jo hatt gode spor heile veien, dei J

I Vulubua er vi samla igjen, og vi tek oss ein vèl fortjent pause før vi går laus på siste halvdel av turen. Sjøl om snøen ligg, så er det ikkje vanskeleg å sjå at det er eit vakkert landskap vi går gjennom. Vi kryssar veldig mange idylliske elvar, og eg kan jo berre fantasere om kor flott det ville ha vore langs vatnet inne i dalen, om høstfargane ikkje hadde blitt pakka inn i kvitt. Eg er ikkje i tvil om at eg vil gå denne strekninga igjen ved eit seinare høve. No skal vi opp i høgda, og det blir stadig meir snø. Enkelte stader sig vi nedi til låra. Det er sur vind, og vidda vi må passere før vi kan sjå ned til Bjørnhollia virkar uendelig lang når vi er så slitne. Men det nærmar seg no!

Den sjølbetjente hytta i Bjørnhollia. Ein veldig fin plass eg gjerne vil tilbake til!

Det er utrulig godt å komme fram til den sjølbetjente hytta, sju timar etter at vi starta turen. Svette plagg blir bytt ut med tørre, og sjøl det å kunne sige ned på ein hard pinnestol er aldeles fantastisk! Etter litt mat er det yatzy-tid. Det er ein avslappa stemning i hytta. Ingen mobildekning. Heldigvis. Vi tuslar rundt i stillongs og trøye, og mascara og hårvoks er eit ikkje-tema. Det er så deilig….

Vi er våkne i sekstida - både eg, Torhild og Ronny. Mens dei to andre søv litt lenger, gjer vi oss klar til dagens etappe, men heile «familien» rekk å samlast ei stund på kjøkkenet før trioen går. Ja, det kjennest faktisk nesten som ein blir ein slags familie når ein samlast to kveldar på rad, og skal gå same ruta. Det blir eit utrulig fint fellesskap! Etappen til Rondvassbu er på 12 km, men er langt verre enn gårsdagens. Mykje ur gjer det vanskeleg å vite kva som skjuler seg under snøen… Det er fort gjort å kile ein fot mellom to steinar, og same kor forsiktig ein er, så er det mange feller å gå i. Torhild er tilfeldigvis lege, og har alltid med seg masse førstehjelpsutstyr i sekken, men eg tenker med gru på 

kor komplisert det ville blitt om det faktisk skulle skje noke, utan mobildekning… 

Ser no veldig motiverte ut vi, vel? :)

Hyttekos med yatzy og stearinlys!

Det er sur motvind mykje av veien, og bittesmå snøfnugg piskar i fjeset. Eg synest normalt at det er friskt med sånt vêr, men på ein slik tur kan det bli i meste laget. Vi byter litt på å gå først og trakke løype. Det er krevande. «Ein betale fø kver meter her», seier Torhild på sin klingande Stavanger-dialekt. Det er blindeføre, og ein ser ikkje om ein tek eit steg oppover eller nedover. Vi pratar om at det nesten er galskap det vi held på med. «Eg veit ikkje om eg ska snakka så høgt om dette her ettepå», ler Torhild, og tek fram kartet. Etter fire timar er vi halvvegs. Berre halvvegs! Det er hardt å finne motivasjon no, men vi har jo ikkje anna val enn å berre gå. Men som bestilt blir terrenget litt lettare, og det minkar litt på snøen. Tempoet aukar, og den siste halvdelen går vi faktisk på berre to timar! Etter to dagar og 27 km med høge kneløft, er det fantastisk godt å komme ned på grusveien. No er det «berre» fem km å gå til Spranget, der bilen min ventar…

Torsdag ettermiddag er det innsjekk på Rondablikk høgfjellshotell på Kvamsfjellet, der 80-90 turglade har meldt seg på turvenn.no sitt treff. Turfølget mitt reiser kvar sin veg no, men eg finn fort tonen med fire andre som også er komne til hotellet åleine. Stein Erik, Bjørg, Maia og Asgeir blir dermed min nye «familie» som eg har det veldig trivelig i lag med. Vi blir ein fast gjeng til både frukost og middag, og i lag med ein del andre held vi også i hop på ein flott fjelltur. Det er vindstille vêr, god stemning og mykje latter, og her kan eg igjen nyte høstfargane når vi går i timevis på sti og «skumgummimadrasser». Heilt perfekt! Det er så flott å bli kjend med nye menneske der naturen er ramma rundt det heile. Eit fint fellesskap og gode opplevelsar som gir livskvalitet.

I fleire dagar har eg fått oppleve Rondane, og sjøl om snøen kom litt tidlegare og i større mengder enn vi hadde venta, så vart det jo ein opplevelse det også – på sitt vis. Og den totale summen har gitt meg ein ny dose. Eg kjenner meg rett og slett rusa.

Tur til Sukkertoppen med ein herlig gjeng!

Svart rute med gull på toppen

Iblant er det nødvendig å vere litt impulsiv når det gjeld fjellturar. Når det blir meldt skyfri himmel både lørdag og søndag, så gjeld det å ikkje nøle. Då er det håp om å kunne bestige eit nytt mål! Torsdag kveld blir det lagt planar om å gå på Skåla, og lørdag morgon set eg kursen mot Loen, der eg møter turfølget mitt.

Vi har ein lang tur framfor oss, og startar i roleg tempo. Stigninga er jamn oppover. Vi møter eit utanlandsk par som eg antek kan vere rundt 60. Dei fortel at dei starta halv åtte om morgonen, og brukte tre timar og tre kvarter til toppen. – Jaja, seier eg når vi går vidare. – Då må det vel vere mulig for oss å komme dit på rundt fire timar.

Det er så smått begynt å høstast i fjellet. Blåbærlyngen har fått ein fin, djup raudfarge, og ein kan ane eit gult skjer over heia, der sauene beitar på siste rest av graset. Det durar av fossar og elvar, og vi fyller opp flaskene våre med friskt fjellvatn for å sløkke tørsten mens vi traskar oppover på den fine, steinlagde stien. Mange er er ferdige med dagens mål, og kjem i motsatt retning.

Det går greit opp til rundt 1000 meters høgde. Då blir det merkbart brattare, og siste kneika opp mot Skålavatnet er seig. Eg begynner å bli sliten, og eg veit ikkje om eg kan skulde alt på dårleg dagsform heller. Under ein pause kikkar vi litt nedover stien vi har lagt bak oss, og eg får auge på ein kar som kjem joggande oppover. Ganske sikkert ein av dei som brukar å vere med på motbakkeløpet på Skåla, tenkjer eg. Når han passerer oss spør eg så kjekt om ikkje vi kan få haike til topps. Han ler og fer vidare i eit tempo eg berre kan drøyme om. Men; han har jo ikkje ein 10 kilos sekk på ryggen. Ikkje rart han kan springe opp!

Ved vatnet tek vi ein liten sjokoladepause. No er vi på 1150 meters høgde, og er over tregrensa. Heretter er det ur og Sherpa-trapper. Vi er så vidt begynt på dei siste 700 høgdemetrane når vi kjem i prat med ein kar som er på vei ned. – Ja, det blir fullt på toppen i natt. Det blir no i alle fall minst 40, seier han. Eg kjenner eg blir både overraska og litt umotivert. Vi har då møtt sikkert 100 menneske, og likevel er det så mange igjen? Eg hadde så klart ikkje forventa at vi skulle få ha hytta for oss sjøl, men hadde vel håpa på at det ikkje skulle vere stappfullt heller. Eg har ikkje erfaring med sovesalar og det å sove i lag med mange andre. Det er noko eg har vore litt ukomfortabel med, utan at eg veit heilt kvifor. Det kjennest som ein litt «skummel» ting liksom, og eg har bevisst unngått det. No forstår eg at eg har ikkje noko val.

Men hey! Der kjem han jo ned igjen, han som for joggande opp for berre ein time sidan?! Jaja; han har jo fortsatt ikkje sekk då. For oss som har det, går det jo sjølsagt litt seinare.

Ofte pause. Eg er sliten. Veldig sliten, vil eg påstå, og eg begynner å forstå kvifor ruta er gradert svart…  Men utsikta er upåklageleg! Det er eit vakkert syn ned mot fjorden, der eit turistskip glir utover etter eit stopp i Olden. Vi småklyv litt over berg og stein. Kryssar ein flekk med snø her og der.
Eit par er på vei ned igjen, og spør om vi har tenkt å overnatte. – Hyttevakta er heilt fortvila, og veit ikkje korleis han skal finne plass til alle, seier dama, og legg til at også dei hadde tenkt å sove der, men at dei valde å gå ned igjen når det var så fullt. – Det er tomt for dyner og puter, så de får no sove i ein krok i natt, smiler ho, før dei hastar vidare nedover for ikkje å mørkne ute. Det var vel ikkje akkurat det eg hadde lyst å høyre, men vi får ta det som det kjem.

Siste biten består av steintrapper, og på eit stort skilt midt i steinura er det malt: «15-20 min igjen». Eg er usikker på om det gir meg ein siste rest av energi for å nå målet, men det går no oppover i alle fall. Og SÅ kjem dei til syne; Skålatårnet og Skålabu. Endeleg! Eg som var så eplekjekk då vi møtte dei 60-åringane, og trudde vi skulle gå opp på fire timar, kan plusse på 1 ½ time til. Men så hadde jo heller ikkje dei tung sekk då ;)
Det er litt småkaos på Skålabu når vi kjem innom døra. Eg veit nesten ikkje kor eg skal plassere skoa mine. I alle fall ikkje sekken. Men folk trykker seg i hop, og stemninga er det ingenting å seie på! Om det blir litt kø og venting, så får alle ordna seg med mat til slutt.

Sola sig nedover, og det er eit fantastisk fint lys på toppen. Skålatårnet ser nesten ut som det er bygd av matt gull. I søraust lyser månen på sitt vis. Folk samlar seg for å oppleve solnedgangen, og kor mange bilde som blir tatt denne kvelden kan ein vel berre gjette på. Det er så vakkert! Fjellrekkene ligg rundt oss i ein ring, gradvis meir duse dess lenger vekke dei er, og det er nesten ei magisk stund å stå der og vente på at den gylne kula skal forsvinne i horisonten.

Hytteverten har det travelt. Det er rundt 40 sengeplassar fordelt på tårnet og hytta, men han kan fortelle at no når han har fått full oversikt, så er vi nitti som skal ha ein plass å sove! Her får vi altså vere med på å sprenge overnattingsrekorden. Litt kult då :) – Eg skal prøve å finne eitt eller anna de kan ligge på, seier han, og gjer sitt aller beste for alle. Hadde ikkje han vore der, så hadde det blitt fullstendig kaos. – Det skal vere stille klokka elleve. For dei som vil ha med seg soloppgangen, så er den ca halv sju, fortel han, før folk begynner å rigge seg til for natta – der ein måtte finne ein ledig plass. Det var nok sikkert ikkje tilfeldig at arkitekten av Skålabu bestemte at det skulle vere ein breid vindaugskarm langs heile veggen. Kan funke fint som soveplass i ei overfylt hytte, den! Men ekstra madrasser er det ikkje til alle. Eit par saccosekkar blir trylla fram, to søv utandørs på benken i gode soveposar, og resten av oss må sove på golvet på teppe og ellers det som er å oppdrive av kleplagg frå sekkane. Èi ligg på omkledningsrommet, og eit par søv ute i ei bod. Vi andre trykker oss i hop under borda, hovud mot hovud på kvar side av ei langsgåande fjøl, og eg gir grei beskjed til han som legg seg oppå bordet, at han får i alle fall la vere å ramle ned på oss i løpet av natta! Det blir komisk der vi kavar på, høgt og lågt. Men det blir fort stille, og når månen skin inn i rommet og lagar trolske skyggar, så tenkjer eg at dette er jo i grunn fantastisk flott! Ho er heldig, ho som ligg i vindaugskarmen, med panoramautsikt mot eit landskap i måneskin...

Det blir bokstavleg talt ei hard natt. Og søvnlaus. Ikkje før rundt fem på morgonen sovnar eg ei lita stund, og då drøymer eg fælt om at kameraet mitt havnar i sjøen, og at alle solnedgangsbilda mine frå kvelden før går tapt. Mareritt for ein hobbyfotograf! Men når klokka er rundt seks er vi fleire som er våkne, og som vil få med oss sola som står opp. Eg blir nesten mållaus når eg reiser meg frå golvet og ser ut glaset. Med ein nydeleg blåfarge kviler morgonhimmelen ned på dei kvite fjelltoppane. Same kor lite eg har sove, så er det ikkje vanskeleg å kle seg for å gå ut no. Ut for å nyte! Og i dèt eg kjem ut ytterdøra og vender blikket mot øst, så kjem det eit impulsivt «oiii» frå meg. Der flyt grårosa skyer på ei himmelrand av gull…

Det er minusgrader, og steinane glitrar av rim. Eg ruslar litt østover langs den snødekte ryggen mens eg ventar på sola. Fotograferer underveis. Så kjem ho over kanten. Forgyller landskapet med sine første, svake strålar. Akkurat no er det fint å vere heilt åleine. Berre meg og kameraet. Eg knipsar i massevis, samtidig som eg nyt opplevelsen. Og når eg vender tilbake til hyttene, så veit eg ikkje heilt kva retning eg skal sjå i. Det er så flott over alt! Nede i dalane og over fjorden ligg skodda som eit kvitt teppe, og på himmelen er det pastellar i rosa og blått som går i ein boge heilt rundt, og flyt i hop med den gylne randa i øst. På 1848 meters høgde har eg fått oppleve både solnedgang og soloppgang. Det er mektig. Det er stort. Og om det var hardt å komme seg til topps, så var det veldig godt betalt.

Forresten; det å sove i lag med mange ukjende menneske, det er faktisk heilt ufarleg, det! :)